✓ต้นไม้: บัวสาย (จงกลนี) ลักษณะ ประโยชน์ สรรพคุณ ดอกหอม?
บัวสาย, จงกลนี (Hairy water lily)
ชื่อวิทยาศาสตร์ (ชื่อพฤกษศาสตร์)
บัวสาย (จงกลนี) ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Nymphaea pubescens Willd. จัดเป็นพืชในสกุล Nymphaea อยู่ในวงศ์บัวสาย (Nymphaeaceae) ซึ่งพันธุ์พืชนี้ ทางเราจัดไว้ในกลุ่มไม้ดอกหอม
ชื่อพ้อง (Synonyms)
- Castalia pubescens (Willd.) Wood
- Nymphaea devoniensis Hook.
- Nymphaea purpurea Rehnelt & F.Henkel
- Nymphaea semisterilis Lehm.
- Nymphaea lotus var. pubescens (Willd.) Hook. f. & Thomson
นิเวศวิทยา
ต้นบัวสาย (จงกลนี) ในประเทศไทยพบขึ้นในที่โล่งแจ้ง ในแหล่งน้ำตามขอบบึงหรืออ่างเก็บน้ำที่มีน้ำนิ่ง-ไหลเอื่อย และมีระดับความลึกของน้ำ 1-3 ม. (ขึ้นได้ในที่ระดับน้ำลึกมากกว่าบัวผันและบัวหลวง)
ชื่อไทย
ชื่อที่เป็นทางการ หรือ ชื่อราชการของพืชชนิดนี้ มีชื่อไทยว่า จงกลนี (อ้างอิงจากข้อมูลชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย; เต็ม สมิตินันท์ ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2557)
ต้นจงกลนี มีชื่อสามัญ (ภาษาอังกฤษ) ว่า Hairy water lily, Pink water-lily, Red water-lily
และยังมีชื่ออื่น ๆ ที่เป็นชื่อพื้นเมือง หรือชื่อท้องถิ่น ว่า บัวแดง บัวสาย บัวสายแดง บัวสายสีชมพู (ทั่วไป), รัตอุบล เศวตอุบล สัตตบรรณ (กรุงเทพฯ), จงกลนี, บัวกินสาย, บัวขม, บัวขี้แพะ, บัวแดง, ปริก, ป้าน, ป้านแดง, สัตตบรรณ, สัตตบุษย์, สายบัว
การกระจายพันธุ์
การกระจายพันธุ์ของบัวสาย (จงกลนี) ในไทยพบได้ง่าย ทั่วประเทศ ต่างประเทศพบในเขตร้อนของภูมิภาคเอเชียใต้ และภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
บัวสาย (จงกลนี) ออกดอกเดือนไหน
ต้นบัวสาย (จงกลนี) ออกดอกและติดผลเกือบตลอดปี
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของบัวสาย (จงกลนี)
- ลักษณะวิสัย: ไม้น้ำล้มลุก มีอายุหลายปี
- ลำต้น: มีลำต้นเป็นเหง้าสั้นอยู่ใต้ดินท้องน้ำ ลักษณะทั่วไปคล้าย บัวผัน (Nymphaea nouchali) แต่บัวสายจะมีส่วนต่างๆ ขนาดใหญ่กว่า
- ใบ: ใบกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 15-40 ซม. ผิวใบด้านล่างมีขนสั้นหนาแน่น ก้านใบกลม สีม่วงอมชมพูคล้ำ มีขนสั้น กว้าง 1 ซม. ยาว 1-3 ม. สามารถยืดยาวตามระดับน้ำขึ้นได้ดี
- ดอก: ดอกตูมรูปขอบขนานแกมรี ยาว 8 ซม. ก้านดอก (เรียวว่า "สายบัว") คล้ายกับก้านใบ กลีบดอกสีชมพูเข้ม หายากที่มีสีชมพูอ่อน-ขาว มี 15-30 กลีบ เมื่อดอกบานกว้าง 10-15 ซม. ดอกบานช่วงเช้ามืด-ช่วงสาย มีกลิ่นหอมหวาน เกสรเพศผู้สีชมพูเข้ม
- ผล: ผลค่อนข้างกลม จมอยู่ใต้น้ำหลังผสมเกสรแล้ว
- เมล็ด: เมล็ดมีจำนวนมากและมีขนาดเล็ก
ประโยชน์
การใช้ประโยชน์ของบัวสาย (จงกลนี) สามารถนำมาเป็นอาหาร โดยใช้ สายบัวหรือก้านดอก เป็นผักสด ลอกเปลือกออกกินแกล้มส้มตำ ผัดหรือแกงส้มใส่ปลา และดอก สามารถนำมากินสดได้ รสมัน
สรรพคุณทางสมุนไพร
ดอกแห้งเข้ายาอื่นๆ ต้มน้ำดื่มบำรุงกำลัง
