✓ต้นไม้: 'กระถินเทศ' (ดอกคำใต้) ลักษณะ ประโยชน์ สรรพคุณ?
ชื่อไทยของพรรณไม้ชนิดนี้ มีชื่อทางการ ว่า "กระถินเทศ" ซึ่งอ้างอิงตามข้อมูลชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย โดย เต็ม สมิตินันทน์ (ฉบับแก้ไขปรับปรุง พ.ศ. 2557) และยังมีชื่ออื่นที่เป็นชื่อพื้นเมือง หรือ ชื่อท้องถิ่น อีกหลายชื่อ เช่น คำใต้, ดอกคำใต้, ถิน, กระถิน, กระถินหอม, เกากรึนอง, บุหงาเซียม, บุหงาละสะมะนา, บุหงาอินโดนีเซีย, มอนคำ เป็นต้น
กระถินเทศ (ดอกคำใต้)
กระถินเทศ (ดอกคำใต้) มีถิ่นกำเนิดในอเมริกากลางและอเมริกาใต้ พบขึ้นเป็นวัชพืชทั่วไปในเขตร้อน สามารถแพร่กระจายพันธุ์ได้เองในธรรมชาติ ตามที่รกร้าง ดินทรายหรือเหมืองหินเก่า
ทุ่งหญ้าท้ายอ่างเก็บน้ำ ทนแล้งและทนน้ำท่วมได้ดี ปศุสัตว์จะกินใบและฝักเป็นพาหะแพร่กระจายเมล็ด ปัจจุบันเป็นพืชต่างถิ่นรุกรานในพื้นที่ป่าอนุรักษ์
ชื่อวิทยาศาสตร์, ชื่อสามัญ ภาษาอังกฤษ
- กระถินเทศ (ดอกคำใต้) ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Vachellia farnesiana (L.) Wight & Arn.
- อยู่ในวงศ์ Fabaceae
- มีชื่อสามัญ ภาษาอังกฤษ ว่า Sponge tree, Cassie flower
-
ชื่อพ้อง (Synonyms) :
- Acacia farnesiana (L.) Willd.
- Mimosa farnesiana L.
- Poponax farnesiana (L.) Raf.
- Vachellia farnesiana f. typica Speg.
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้นกระถินเทศ (ดอกคำใต้) มีลักษณะเป็น ไม้พุ่มหรือไม้ต้น สูงได้ถึง 1-8 ม. ตามกิ่งมีหูใบเป็นหนามแหลม ยาว 3–5 ซม.
ใบกระถินเทศ (ดอกคำใต้) ใบประกอบแบบขนนก 2 ชั้น คล้ายกระถิน แต่มีขนาดเล็กกว่า ช่อใบยาว 2-3 นิ้ว ออกเป็นกระจุกสั้น ๆ ตามกิ่ง แกนกลางยาว 4–6 ซม. ก้านยาว 1–1.3 ซม. มีต่อมด้านบน ใบประกอบย่อยมี 4–7 คู่ ยาว 1.5–3 ซม. ก้านสั้น ใบย่อยมี 10–20 คู่ รูปขอบขนาน เบี้ยว ยาว 2–7 มม. ไร้ก้าน
ดอกกระถินเทศ (ดอกคำใต้) ดอกคล้ายดอกกระถิน สีเหลืองเข้ม มีกลิ่นหอม ช่อดอกสีเหลือง ออกเป็นกระจุกแน่น เส้นผ่านศูนย์กลาง 1–1.5 ซม. ก้านช่อยาว 1.5–4.5 ซม. ใบประดับขนาดเล็ก 4–5 ใบ ดอกไร้ก้าน ใบประดับย่อยยาวประมาณ 1 มม. มีขน กลีบเลี้ยงยาว 1.3–1.5 มม. กลีบดอกเชื่อมติดกันประมาณ 2.5 มม. เกสรเพศผู้ยาว 3.5–5.5 มม. รังไข่มีขนละเอียด
ผลกระถินเทศ (ดอกคำใต้) ฝักรูปทรงกระบอก ยาว 2–9 ซม. ผนังหนา เมื่อแก่มีสีดำ เมล็ดกระถินเทศ เมล็ดรูปรี ยาว 7–8 มม.
ประโยชน์ กระถินเทศ (ดอกคำใต้)
ดอกกระถินเทศ (ดอกคำใต้) ดอกสีสวย แถมมีกลิ่นหอม จึงนิยมปลูกเป็นไม้ประดับ พรรณไม้ดอกหอม ดอกใช้ทำน้ำหอม ใบใช้เลี้ยงสัตว์ เมล็ดกินได้ ให้น้ำมัน
วิธีปลูก และการขยายพันธุ์
วิธีการปลูกต้นกระถินเทศ (ดอกคำใต้) เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนซุยและดินเหนียวที่อุ้มน้ำได้ดี ต้องการน้ำปานกลาง ควรปลูกในที่มีแสงแดดทั้งวัน ปลูกเลี้ยงง่าย ไม่ต้องสนใจดูแลอะไรมาก ปรับตัวต่อสิ่งแวดล้อมได้ดี การขยายพันธุ์ ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด ปักชำกิ่ง ตอนกิ่ง
อ้างอิง: กลุ่มงานพฤกษศาสตร์ป่าไม้ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช.